Wat weegt zwaarder? Angst of spijt?
Hoogsensitieve mensen hebben meer moeite met veranderingen. Ze hebben vaak meer tijd nodig om zich voor te bereiden en aan te passen aan nieuwe situaties. Een reorganisatie op het werk, een andere baan, een overlijden, een scheiding, gezinsuitbreiding, samenwonen zijn ontwikkelingen die bij HSP veel onrust teweeg kunnen brengen. Ook de kleinere veranderingen zoals nieuwe mensen ontmoeten, een nieuwe sport of de aankomende feestdagen blijven vaak niet zonder gevolgen. Voor een HSP geldt, hoe groter de verandering hoe meer stress er wordt ervaren.
Over twintig jaar zul je meer spijt hebben van de dingen die je niet deed dan van wat je wel gedaan hebt. Dus gooi de trossen los. Zeil de veilige haven uit. Vang de passaatwind in je zeilen. Onderzoek. Droom. Ontdek.
-Mark Twain
70% van alle HSP is prikkelmijdend en verkeerd het liefst in een rustige, gestructureerde, voor hen bekende omgeving. Dit is de setting waar zij zich het meest prettig in voelen. HSP houden graag de controle en blijven het liefst in het oude vertrouwde. Op deze manier behoeden ze zich voor te grote veranderingen die altijd een mate van overprikkeling met zich meebrengt. Het geeft zekerheid en veiligheid. In het leven is echter één ding zeker: ‘Niets is zeker’.
Wanneer je een probleem constateert moet je naar de oorzaak kijken, niet naar de gevolgen
Voor een HSP kunnen veranderingen in zowel privé als werk, groot of klein een behoorlijke uitdaging zijn omdat het een kater slaat in hun basisbehoefte aan zekerheid. In de voortdurende verandering in de wereld, in het leven, is het hen echter aan te raden om te leren omgaan met veranderingen. Het weglopen voor veranderingen of krampachtig de controle houden over de bestaande veilige situatie gaat vaak gepaard met onderliggende angsten. HSP hebben, afhankelijk van opvoeding en opgedane (traumatische) ervaringen, nogal eens te maken met angsten. De angsten die veranderingen bemoeilijken of blokkeren zijn faalangst (perfectionisme), angst voor afwijzing (ik kan het niet, het ligt aan mij, ik hoor er niet bij) en angst om keuzes maken (verlies van zekerheid, een keuze maken leidt vaak tot nog meer ideeën en mogelijkheden of allerlei doemscenario’s). De angst voor verandering is vaak dermate groot dat zij zich liever aanpassen (pleasen, voldoen aan verwachtingen van anderen) of inhouden (angst voor kritiek, falen, ondermijning eigen kwaliteiten). Hiermee gaan HSP niet alleen voorbij aan hun eigen wensen en verlangens maar gaat ook veel kwaliteit verloren. HSP beschikken over vele mooie talenten, denk aan: analytisch vermogen, verbanden leggen, intuïtie, creativiteit, het groter geheel zien, die door angst voor verandering nooit het daglicht zien.
Hooggevoelige kinderen worden bijzonder sterk beïnvloed door het pijnlichaam van hun ouders
Eckhart Tolle is een hedendaags spiritueel leider en auteur van o.a. ‘’De nieuwe aarde’’. In zijn schrijven laat hij ons kennismaken met het ego. Dagelijks gaan er 40.000 tot 60.000 gedachten door je hoofd. 70% van dit stemgeluid is negatief gekleurd. De stem in je hoofd, het denken is je ego, ofwel de ontwikkelaar van je levensverhaal. Je herkent hem aan de doemscenario’s die hij voorspelt, de (voor)oordelen over jezelf of anderen en de voortdurende herinneringen aan situaties in het verleden die je hebben beangstigd. Volgens Tolle hebben we allemaal een pijnlichaam. Het pijnlichaam kun je zien als een soort vergaartank van onverwerkte emoties. Tolle stelt dat veel HSP een zwaar pijnlichaam hebben.
‘’Hooggevoelige kinderen worden bijzonder sterk beïnvloed door het pijnlichaam van hun ouders. Het moeten zien van het intense drama van hun ouders doet ze bijna ondraaglijke pijn; vaak groeien juist deze hooggevoelige kinderen op tot volwassenen met een zwaar pijnlichaam. Kinderen laten zich niet voor de gek houden door ouders die proberen hun pijnlichaam voor hen te verbergen en tegen elkaar zeggen: ‘We moeten geen ruzie maken waar de kinderen bij zijn.’ Dat houdt meestal in dat terwijl de ouders beleefd met elkaar praten, het huis doortrokken is van negatieve energie’’. – Eckhart Tolle
Deze negatieve energie, de onderdrukking van de eigen emoties van de ouders dragen bij aan de ontwikkeling van het pijnlichaam van het kind. Een klein kind verkeerd niet in de positie om zich woordelijk te uiten. Het kan niet aan de ouders zeggen: ‘’Wat ik nu zie klopt niet met wat ik voel’’. Dit onverwerkt drama, het niet in de mogelijkheid verkeren van het doorleven van de emotie, het niet bevestigd krijgen van wat het voelt laat iedere keer een restje emotionele pijn achter. En met alle vergelijkbare ervaringen die nog volgen in de pubertijd en volwassenheid stapelt de emotionele pijn zich op. Een kind wat geen bevestiging krijgt in het gevoel wat het ervaart (het kind voelt bijvoorbeeld het verdriet, boosheid, angst van de moeder maar deze ontkracht dit wanneer er naar gevraagd wordt) kan maar één ding doen en dat is besluiten om maar niet meer te voelen. Een verdedigingsmechanisme waarmee ze vroeg of laat in de knoop raken omdat het niet voelen van de ook inhoudt dat ze het contact met hun eigen gevoel kwijtraken.
Je ademhaling is een krachtig instrument om je door de emotie heen te geleiden
De onverwerkte negatieve emoties kunnen jarenlang in een sluimertoestand verkeren, dit is de toestand waarin we alles onder controle (lijken) hebben. Een verandering, een gebeurtenis kan een trigger zijn om het pijnlichaam wakker te schudden. We herbeleven de angst, de boosheid, de onmacht, het verdriet. Ook met onze gedachten (het ego) kunnen we de negatieve emotie wakker schudden; ‘’Ik kan het niet’’, ‘’Ik ben het niet waard’’, ‘’Ik ben een mislukkeling’’.
Als je moeite hebt met veranderingen is het belangrijk om te plannen, bedenktijd te nemen, te structureren en voldoende hersteltijd te nemen maar als de moeite (de angst) zo groot is dat het je belemmerd om te leven vanuit authenticiteit doe je er goed aan om naar de oorzaak te kijken. Een HSP neemt veel waar, ook wat onzichtbaar is. De vraag is: ‘’Wat draag je uit het verleden met je mee en wat zijn de triggers?’’ Je mag de emotie opnieuw beleven maar nu op een volwassen en bewuste manier. Het laten zijn wat het is. Niet wegduwen, mentaal goed praten of willen veranderen maar doorleven, voelen en omarmen. Er bewust bijblijven, alles mag er zijn. Op deze manier haal je iedere keer een stukje negatieve lading weg en geef je de emotie geen kans meer om zich aan iedere trigger vast te klampen en op te leven. Wees je bewust van je gedachten. Wie triggert de emotie? Is het de verandering/gebeurtenis/de ander of de stem in je hoofd? Je ademhaling is een krachtig instrument om je door de emotie heen te geleiden. Mediteren is een manier om ons te bevrijden van emoties die we diep weggestopt hebben.
Rest nog het antwoord op de vraag wat zwaarder weegt. Angst of spijt? Wat wil je liever ervaren?
Angst en spijt zijn allebei mentale constructies. Angst ontstaat door een opeenstapeling van negatieve ervaringen waardoor we in de volwassenheid dingen die we misschien wel graag zouden willen niet doen uit angst voor kritiek, afwijzing of anders zijn. Hierbij ga je voorbij aan je eigen wezenlijke verlangens en wensen. Spijt ontstaat over de dingen die we wel hebben gedaan maar die niet zo zijn gelopen als dat we graag hadden gewild. Spijt kunnen we ook krijgen over de dingen die we uit angst hebben gelaten. Spijt wordt belastend wanneer we onszelf niet kunnen vergeven voor de fouten/misstanden die we gemaakt hebben. Deze toestand brengt vanuit de mentale context gevoelens van schuld en schaamte. Je denken, het ego, zal je eraan blijven herinneren hoe stom je wel niet bent geweest of hoe naïef of kortzichtig. Kortom, je voedt de emotie, je pijnlichaam met je denken.
Er is echter niets zo menselijk als fouten maken. Sterker nog, in de fouten die we maken liggen de grootste levenslessen, althans als je in staat bent, jezelf toestaat om van je fouten te leren. Het gevoel van spijt kun je ook zien als de wegwijzer van je leven. Er een positieve wending aangeven door hetgeen je hebt gedaan of misschien wel hebt gelaten te bezien en voor jezelf te bedenken hoe je het anders had willen aanpakken of in de toekomst anders zou willen doen. Angst weegt zwaar en brengt je nergens. Angst houdt je op de plek waar je bent, je bevriest, er zit geen enkele groei/beweging in. Je maakt geen stappen die groei met zich meebrengen. Spijt doet dat wel. Spijt laat zich makkelijker bewegen als angst. Spijt opent deuren naar zelfonderzoek, zelfreflectie en persoonlijke groei. Dus onderzoek, droom en ontdek. Bezie, leer en stuur bij zodat al je kwaliteiten tot bloei mogen komen.