Terwijl de één van de kortere, donkere dagen een gezellig, knus tafereeltje maakt (kaarsjes aan/spelletjesavond/gezellig samenzijn met vrienden) kan deze periode voor de ander niet snel genoeg voorbij gaan. De donkerte van de dagen brengt hen dusdanig uit balans dat zij hier fysiek en mentaal klachten van ondervinden. Ze voelen zich somber en moe.
Ongeveer 3 op de 100 mensen krijgt jaarlijks te maken met een winterdip. De winterdip is een gevolg van het ontregeld raken van onze biologische klok (slaap-waakritme). De dagen worden korter waardoor we minder daglicht opvangen. Deze verschuiving van licht en donker heeft invloed op je biologische klok en de aanmaak van het hormoon Melatonine. Vrouwen hebben vaker last van een winterdip dan mannen.
Wat is de oorzaak van een winterdip
Melatonine is het slaaphormoon die in de avonduren wordt aangemaakt. Het zorgt ervoor dat we slaperig worden. Het lichaam wordt klaargemaakt voor de welverdiende en nodige nachtrust. Zodra het lichaam waarneemt dat het donker wordt (ogen) gaat het melatonine aanmaken. Als je ogen licht waarnemen wordt de productie van melatonine onderdrukt. Bij mensen die last hebben van een winterdip (depressie) raakt het stofje melatonine in de war.
Symptomen/klachten winterdip:
- (Extreem) moe
- Meer behoefte aan slapen (buiten de normale hoeveelheid slaap om)
- Somberte/depressieve gevoelens
- Meer behoefte aan eten – vooral zin in zoet eten, koolhydraat rijk voedsel
- Aankomen in gewicht
- Geen zin in leuke dingen doen/sociaal contact
Tips bij een winterdip:
- Houd een ritme aan – hoe lekker je bed ook ligt, het daglicht is nodig om je biologische klok in hetzelfde ritme te houden. Houdt regelmaat, eet op vaste tijden.
- Ga naar buiten – hoe onaantrekkelijk het weer in de winterperiode ook mag zijn, je doet er goed aan om dagelijks naar buiten te gaan voor een wandeling.
- Beweeg voldoende
- Eet gezond – Hoe groot de behoefte ook is aan al dat meer en lekkers, probeer zo gezond mogelijk te eten. Vul eventueel aan met supplementen, laat je hierin door een deskundige adviseren.
- Doe overdag (leuke) activiteiten en ga in de avond in de relaxmodus (sfeerverlichting)
De winter vanuit een andere invalshoek
Eén van de tips bij een winterdip is naar buiten te gaan, het daglicht heeft een positief effect op de onderdrukking van de melatonineproductie. Daarnaast heeft je biologische klok licht nodig om hetzelfde ritme te houden. Het is koud, het regent, het waait, het is grauw, het is mistig….. En zo kan ik nog wel een aantal redenen bedenken om toch lekker binnen op de bank te blijven liggen. En toch zet ik mij bijna dagelijks, zin of geen zin over de drempel van ons huis. Niet omdat er een winterdip op de loer ligt maar omdat wandelen de manier is om te ontspannen, het brein tot rust te brengen en tot nieuwe (creatieve) ideeën te komen. Wanneer het brein in een overdrive zit lijkt het op een wespennest van gedachten en overdenkingen wat ten koste gaat van de juiste focus en een goed concentratievermogen. Al wandelend komt het brein tot rust, alsof elk werkster in zijn eigen cel kruipt. Er vind een ordening plaats waardoor er dus ruimte ontstaat voor vaak creatieve ideeën of inzichten. Daarnaast maakt je lichaam tijdens het bewegen, bij voorkeur in een groen gebied, dopamine en serotonine aan. Wat weer bijdraagt aan het geluksgevoel.
De winter is een tijd van rust en bezinning
Bomen en planten komen in de winter in een rustperiode. Ze hebben hun bladeren laten vallen en in de bodem liggen ontelbaar veel zaden en bolletjes klaar, om zodra het tijd is, weer te gaan groeien. De natuur gebruikt deze maanden om te herstellen. De winter is voor mensen ook een goede periode voor rust en bezinning. En daarmee bedoel ik niet de hele dag op de bank liggen netflixen. Nee, de wintermaanden nodigen uit om te vertragen, om tijd voor jezelf te nemen, om naar binnen te keren, om te bezinnen. Misschien loop je stiekem al een tijdje rond met ideeën rond een nieuwe baan, een andere functie, omscholen, een eigen bedrijf beginnen, een cursus schilderen of pianoles volgen, een verhuizing en wordt het nu tijd om deze ideeën voorzichtig op papier te zetten. Wat wil je? Hoe? Maar ook, waarom? Deze periode leent zich erg goed om daar eens rustig over na te denken zonder direct in actie te komen. Denk aan de zaden in de grond, ze komen pas op als het tijd is. Normaal gesproken zien we in het vroege voorjaar de eerste zaden opkomen, de eerste stapjes van jouw ideeën kun je dan vorm geven, die je vervolgens verder uitwerkt waarna ze in de zomer tot volle bloei mogen komen.
Neem naast alle dagelijkse drukte tijd voor jezelf in deze periode. Mediteren, een warm bad, lekker wandelen, fantaseren, dagdromen. Wanneer wij mensen de seizoenen iets meer zouden benaderen zoals de natuur dat doet kunnen we er ook ons voordeel meedoen.
